Crux

O projekcie CRUX

Krzyże kamienne na Dolnym Śląsku na stałe wpisały się w krajobraz tego regionu i od wieków były tematem podejmowanym przez artystów. Jedynie ich niewielka liczba faktycznie jest krzyżami pokutnymi, choć tabliczki stojące przy nich twierdzą coś innego. Krzyże pokutne do XVI wieku były fundowane przez mordercę w ramach umów kompozycyjnych (pojednawczych) i umieszczane bardzo często w miejscu, gdzie dokonano zbrodni. Aby uniknąć krwawej zemsty krewniaczej system prawny wykształcił formę porozumienia rodziny ofiary ze sprawcą. Odstąpienie od krwawego odwetu było obwarowane wieloma warunkami jakie musiał spełnić morderca. Były to opłaty na rzecz rodziny, parafii, rady miejskiej, pielgrzymka do miejsc kultu religijnego i ufundowanie kamiennego krzyża i umieszczenie go w miejscu gdzie dokonano haniebnego czynu. Biorąc pod uwagę powyższe ustalenia historyków, powinniśmy nazywać je krzyżami pojednawczymi, a nazwa krzyże pokutne ma swoje źródło w nieprawidłowym tłumaczeniu z języka niemieckiego słowa Sühnekreuz

Od momentu ustawienia kamiennego pomnika miejsce stawało się celem odwiedzin osób z rodziny lub najbliższego otoczenia ofiary, aby wspominać i modlić się za jej/jego duszę. Od wieków ludzie starali się, by pozostał po najbliższych materialny ślad. Dlatego wystawiamy pomniki na cmentarzach. Jednak upamiętnianie zmarłych (w wypadku krzyży pojednawczych zmarłych w tragicznych okolicznościach) w miejscach gdzie dokonali żywota ma zupełnie inny charakter niż cmentarne nagrobki. Gdy rozpoczynałem pracę nad tym projektem widziałem w tych miejscach ciszę i skupienie, które pozwalały na komunikację z innym światem, jednak gdy zdałem sobie sprawę, że ludzie upamiętniają swoich (zwykle tragicznie zmarłych) nie w miejscach w których odeszli, a w miejscach gdzie byli ostatni raz żywi, zrozumiałem, że te miejsca to nie tylko podróż w inny wymiar ale i podróż w czasie…

Projekt CRUX to cykl fotografii wykonanych w technice dagerotypii. By go zrealizować otrzymałem stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Młoda Polska.